คันทวย

ความงดงามขององค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมไทย
อีกลักษณะหนึ่งที่เรียกว่า “คันทวย” ซึ่งเป็นส่วนที่ยึดติดกับเสาหรือผนัง ทำหน้าที่รับน้ำหนักของปีกชายคาที่ยื่นเลยจากแนวผนังอาคารก่อนถ่ายน้ำหนักลงเสาหรือผนัง นิยมแกะสลักด้วยไม้หรือหล่อปูนให้อ่อนช้อยเป็นรูปนาค และจะใช้เรียกเฉพาะกับอาคารชั้นสูง หรือศาสนสถาน แต่ถ้าใช้กับที่อยู่อาศัยสามัญจะเรียกว่า“ค้ำยัน” หรือ “ท้าวแขน”
คำว่า คันทวย นี้ อธิบายง่ายๆ ก็คือ ไม้ค้ำยันชายคานั่นเอง แต่มักเรียกเฉพาะที่ใช้ค้ำยันโบสถ์หรือวิหาร นิยมแกะสลักลวดลายประกอบให้สวยงาม คันทวยโดยทั่วไปสามารถแบ่งออกได้เป็นสามส่วนคือ
ส่วนหัว เป็นส่วนที่อยู่ด้านบนสุดติดกับเต้าไม้ชายคา มีลักษณะคล้ายหางนาค
มักแกะสลักเป็นรูปกระหนกซ้อนกัน
ส่วนกลางตัว เป็นส่วนที่โค้งแอ่นออก มักทำลายประจำยามสลักอยู่ตรงกลาง
และ ส่วนท้าย คือส่วนที่อยู่ติดกับผนังหรือเสา เป็นส่วนค้ำยันรับน้ำหนักของเต้าชายคา มักทำเป็นรูปหัวนาคหรือแกะสลักเป็นลายกระหนกซ้อนกันดูคล้ายหัวนาค
สำหรับคันทวยของทางล้านนาจะเรียกว่า "ทวยหูช้าง"